Uluslararası Solunum Dernekleri Forumu’na göre dünya genelinde her yıl 652 milyon kişi bu hastalıklardan etkileniyor. Ancak bu ürkütücü tabloya rağmen, bu hastalıklar genellikle medyada arka planda kalıyor.
Mexico City’de DSÖ ile Pace Üniversitesi iş birliğinde düzenlenen bir çalıştayda bu sessizlik masaya yatırıldı. Sağlık muhabirleri, medyanın kronik solunum yolu hastalıklarını görmezden gelmesinde sansasyon arayışının ve siyasi ilgisizliğin etkili olduğunu ifade etti. Kronik hastalıkların “yavaş öldürmesi”, habercilikte ilgi çekici görülmüyor.
HAVA KİRLİLİĞİ KRONİK HASTALIKLARI DERİNLEŞTİRİYOR
Euronews’te yer alan habere göre; Mexico City, yüksek rakımı ve çevresini saran dağlarla kirli havanın şehirde hapsolmasına neden oluyor. Bu da KOAH ve astım gibi hastalıkları kötüleştiriyor. DSÖ verilerine göre dünya genelinde hava kirliliği, KOAH ile ilişkili ölümlerin yüzde 25’ine, akciğer kanseri ölümlerinin ise yüzde 16’sına neden oluyor.
SİGARANIN GÖLGESİNDE DAMGALANMA
Yüksek gelirli ülkelerde KOAH vakalarının çoğunluğu sigara kullanımından kaynaklansa da, bu durum hastaların damgalanmasına yol açıyor. Sigara içenlerin hastalığı “hak ettiği” düşüncesi, KOAH’ın medya ve kamuoyundaki görünürlüğünü düşürüyor. Oysa küresel sigara kullanımı düşüşte; Türkiye’deki oran yüzde 30,7 iken Meksika’da yüzde 15,6 seviyesinde.
E-SİGARALAR DA RİSKLİ
Çalıştayda elektronik sigaraların masum gösterilmesine dair endişeler de gündeme geldi. E-sigara kullanıcılarının KOAH’a yakalanma olasılığı yüzde 53 daha yüksek. “EVALI” adı verilen ciddi akciğer hasarları ve ölümcül vakalar e-sigara ile ilişkilendiriliyor.
KADINLAR BİYOKÜTLE YAKITLARIYLA ZEHİRLENİYOR
Dünyada 3 milyar insan hâlâ odun, kömür ve gübre gibi biyokütle yakıtlarıyla yemek pişiriyor. Bu uygulama özellikle kadınları etkiliyor. Meksika gibi ülkelerde kadınlar hâlâ odun ateşiyle pişirme yapıyor ve bu da KOAH riskini ciddi ölçüde artırıyor.
İLAÇ ERİŞİMİ KRİZİ: ECZANELERİN YÜZDE 30’UNDA YOK
FIRS’ın yayımladığı rapora göre, astım ve KOAH hastalarının kullandığı ‘inhaler’ ilaçlar dünya genelinde büyük oranda erişilemez durumda. Eczanelerin yalnızca yüzde 30’unda, hastanelerin yüzde 36’sında bu ilaçlara ulaşılabiliyor. DSÖ’nün belirlediği hedef ise yüzde 80 erişim.
ÇÖZÜM: SAĞLIK SİSTEMLERİNİ GÜÇLENDİRMEK
DSÖ temsilcisi José Luis Castro, inhaler erişimini artırmanın öncelikli olduğunu vurguladı. Ancak sadece ilaç değil, birincil sağlık sistemlerinin güçlendirilmesi gerektiğinin de altını çizdi. Doğru teşhis ve etkili tedavi için sistemik yatırımların şart olduğunu belirtti.
